“İntihar girişimi öyküsü olan kişiler çoklukla doymamış yağ ve lifli gıdaları yeterli yemezler.”
Bir Müslüman olarak, bir şeyler yemeyi hissetiğimiz ve düşündüğümüz zaman, ilk ne akla geliyor? Hiç şüphesiz onun helal ve tayyib şartlarda olması, daha sonra muhtemelen tat , koku veya renk. Kendi ağırlık boyutunu düşünmek zorunda olanlardan isek , çok enerji , yağlar, şekerler, vitamin ya da mineral gibi şeyler düşünüyoruz
Ama yediğimiz gıdaların yan etkilere neden olabileceğini biliyor musunuz? Yan etkiler, genellikle, uyuşturucu ve ilaçlar için atfedilen bir şey değil mi? Ve biz bozulmuş ya da kalitesiz gıdalardan bahsetmiyoruz. Taze hasat ya da sadece pişmiş gıdalar da yan etkilere neden olabilir, kimisini sadece rahatsız edici, kiminin ciddi, ve kimini de zor durum içine koyabilir
Ancak, her ne pahasına olursa olsun bu listede temsil edilen gıdalar, önlenmesi gereken gıdalar anlamına gelmez. Bu besinler yan etkilere neden olabilir. Çoğu etkiler herkesde meydana gelmez ve onlarda da o gıdayı yediğinde her zaman aynı yan etki oluşmaz. Ve bunun yanı sıra, çoğu gıdaların (özellikle meyve, sebze ve hatta çikolatanın) olası yan etkileri daha ağır basar ve bu yüzden önemli olmasına da neden olabilir.
Sözünü edeceğimiz yan etkiler her zaman korkulacak özellikler değildir. Hatta bazen özelliğini bildiğimiz yan etkiler dengesiz beslenmeden kaynaklanan bazı rahatsızlıklarımızı gidermekte faydalıdır. Mesela, bir sebepten dolayı kabız olmuşsak tedavide ishal yapma yan etkisne sahip gıdaları; ya da ishal olmuşsak kabız yapma yan etkisine sahip gıdaları tedavimizde kullanabiliriz. Aynı şekilde uykusuzluk çektiğimiz bir zamanda da uyku verme yan etkisine sahip gıdalar imdadımıza yetişebilir. Mühim olan gıdalarımızdaki bu yan etkileri doğru bilmek ve gereğinde faydalanabilmek. Dolayısı ile rahatsızlıklarımızda hemen doktora baş vurup bir çok yan etkilere sahip ve inancımıza zarar verebilecek ilaçlara mecbur kalmadan bu gıdalarla tedavilerimizi yapabileceğimizi düşünmeliyiz.
Burada yan etkilerin oluşabildiği gıdaların bir listesi verilmektedir
1. Allerjiler
Teoride, herhangi bir gıda alerjiye neden olabilir. Ama aslında bunlardan sadece çok azı % 90 allerjik reaksiyonlar için suçlu olabilir. Gıda alerjileri olan çoğu kişi daha az sayıda gıdalara alerjisi vardır. En sık alerjik reaksiyonlara neden olabilen Gıdalar:
süt, buğday, yumurta, soya, balık, (Midye, yengeç ve karides gibi) Deniz Kabukluları, fıstık, fındık
Alerjiye neden olabilecek diğer gıdalar şunlardır:
sarımsak, mısır, yulaf, mercimek, kivi, acı biber, susam tohumları, Ayçiçeği tohumları, ıspanak, Portakallar, tavuk, çilek, domates, sığır
2 Kötü Ağız Kokusu
Kötü kokuya neden olabilecek belirli gıdalar vardır. Onlar kötü kokuya neden olan uçucu sülfür bileşikleri içerir olmalarından kaynaklanır. Bu yiyecekler yemekten sonra birkaç gün boyunca akciğerler aracılığıyla kan sistemi tarafından toplanır ve üflenir:
soğan, sarımsak, lahana, Curry, (Laktoz intoleransı olan kişiler için) Süt gıdalar, şekerler
3 Vücut Kokusu
Araştırmaya göre, kırmızı et ve işlenmiş gıdalar vücut kokusunun çekiciliği üzerinde olumsuz bir etkiye sahip.
4 İshal
Birçok kişi aşağıdaki gıdaları yedikten sonra ishal olurlar: Sorbitol içeren gıdalar – elma suyu, armut suyu ve bazı karışık meyveli içecekler olgunlaşmamış meyve, çiğ sebze, Süt ürünleri, yağlı gıdalar, ıspanak, kayısı, Erikler Susam tohumu yağları
5 Kabızlık
Kabızlığın en sık nedeni lif eksikliği ve hayvansal yağın bir yeri vardır. Kabızlığa neden olabilir gıdalar:
Et – özellikle sığır eti
Rafine tahıllar – bisküvi, makarna, kurabiye, hamur işleri, ekmek, makarna, simit, rulo
Nişastalı besinler – patates, pirinç, mısır, fasulye
Süt ürünleri – süt, peynir, dondurma
Paketlenmiş ve festfood yiyecekler – hamburger, patates kızartması, sosis, pizza, cips
Şeker ağırlıklı Ürünler
6 Gaz, Şişkinlik, Karın Şişkinliği
Karbonhidrat içeren gıdaların pek çoğu gaz yapar. Buna göre, yağlar ve proteinler biraz gaza neden olabilir. Yaygın gaza neden gıdalar :
Rafınoz içeren gıdalar – fasulye, lahana, brüksel lahanası, brokoli, kuşkonmaz, tam tahıllar
Laktoz içeren besinler – Süt, peynir, dondurma, ekmek, tahıl, salata sosu
Fruktoz içeren gıdalar – soğan, enginar, armut, buğday
Sorbitol içeren gıdalar – Elma, armut, şeftali, kuru erik
Nişasta – patates, mısır, şehriye (Pirinç gaza neden olmaz, sadece nişasta)
elyaf bakımdan yüksek gıdalar – Yulaf kepeği, buğday kepeği
7 Sık idrara çıkma
C vitamini yüksek olan birçok gıdalar doğal bir idrar söktürücü özellikleri vardır ve sık sık banyo ziyaretleri yol açabilir.
Karpuz, kavun, kızılcık suyu, salatalık, kuşkonmaz, patlıcan, anason, kereviz, limon, lahana (Orta miktarda) Kahve, çay
8 Ödem, Şişlik, Su Tutma
Tuz, sodyum ya da şeker içeren gıdalar vücut sıvılarını önemli olarak korumak ve ödemin kötüleşmesine neden olabilir.Vücut dokularında tuzun sabit bir konsantrasyonu gerekmektedir. Fazla tuz alındığında, vücut içinde su tutarak bunu seyreltir. Yaygın su tutulumuna neden gıdalar şunlardır
: Tuzlu gıdalar – zeytin, turşu, soya sosu, konserve çorba, pastırma, sosis, jambon, tuzlu fındık, işlenmiş etler, cips, simit, füme balık, şeker, çikolata, Kafein ( çok fazla miktarlarda)
9 Mide ekşimesi ve Asit taşması(reflü)
Mide ekşimesine neden olan gıdaların nispeten uzun bir listesi var. Yemek Borosu ( Özofagus) ile mide arasında mide içeriğini tutmaya yardımcı olan bir kas (Mide ile Yemek Borusu arasındaki kaslar. Bir kimse lokmasını yuttuğunda bu kaslar gevşeyerek yiyeceğin Yemek Borusundan Mideye geçmesine izin verir.Diğer zamanlar kapalı kalarak Mide muhteviyatının boğazdan geri gelmesini önler.). Bazı gıdalar, midede normalden daha fazla asit üretirler ve bu kasın zayıf olduğu durumlarda yemek borusuna asit taşmasına(reflü’ye) neden olur.Yemek Borusu bu reflü ile hasar gördükten sonra diğer gıdalar daha da yemek borusu mikozasını tahriş edebilir.
Yaygın gıda mide ekşimesini tetikleyen gıdalar:
domates,Narenciye – limon, greyfurt ve portakal,çikolata,Kızarmış ve yağlı gıdalar, patates cipsi, mücver, kızarmış istiridye, pastırma, sosis,kafein, soğan, sarımsak, hardal, sirke, (Soda gibi) Gazlı içecekler, Baharatlı gıdalar, Kuruyemiş, yumurta, Nane
10 Stres
Bazı yiyecek ve içecekler vücuda güçlü uyarıcılar gibi etki eder. Bunun sonucunda stres meydana gelir. Bu besinlere “pseudostressors” veya “simpatomimetikler” denir: Kafein içeren gıdalar (kahve, çay, kola ve çikolata), rafine şeker, un, tuz, doymuş yağlar Koruyucular, emülgatörler, kıvam artırıcı, stabilizatörler ve lezzet artırıcılar ve fast food gibi işlenmiş gıdalar, sentetik katkı maddeleri içeren gıdalar
11 Uykusuzluk
Hem uykuya yardımcı olabilen gıdalar ve hem uyanık tutacak gıdalar vardır. Bir amino asit olan triptofan adlı kimyasal içeren gıdalar uykulu gıdalar. Ve uykuyu gideren gıdalar şunlardır:
Kafein içeren – kahve, çay, kola, kakao, çikolata, şeker, Yağ veya baharatlı yiyecekler Gıda katkı maddeleri (MSG, yapay renklendiriciler, tatlandırıcılar)
12 Uykululuk (“Sleepy Foods”)
Yüksek karbonhidrat, düşük protein kombinasyonu daha melatonin ve seratonin yardımcı olur beyin, triptofan kullanılabilirliğini artırmak için düşünülmektedir.Aşağıdaki gıdalar, uyku getiren bir etki oluşturabilir:
Süt ürünleri: lor peyniri, peynir, süt, Soya ürünleri: Soya sütü, tofu, soya, fındık bal, badem, muz, Kümes hayvanları, Kepekli tahıllar, fasulye, pirinç, Yulaf ezmesi Humus, mercimek, fındık, fıstık, avokado, yumurta, Susam, ayçiçeği tohumu, keten tohumu, papaya
13 Gastrit, Peptik Ülser
Diyet doğrudan gastrit veya peptik ülsere neden olmamasına rağmen, onları geliştirme riskini artırabilir ve onları daha kötü hale getirebilir. Bazı gıdalar mide asitleri artırarak mide zarını tahriş edebilir. Fast food gastriti şiddetlendirebilir. Bunlar belirli bir süre içinde, mide astarına zarar verebilir. Genellikle mide zarını tahriş eden gıdalar Sodyum ve kalsiyum propiyonat, ihtiva etmektedir:
Baharatlı yiyecekler – siyah ve kırmızı biber, toz biber ve acı biber, serinletici içecekler,
Çok asitli gıdalar – kahve, limon, ananas, portakal, domates
Bu maddeleri içeren hamur işleri, çörekler, pizza gibi fast foodlar
14 Yüksek Tansiyon
Yüksek kan basıncına neden olabilen gıdalar şunlardır:
Et, tuz, şeker, yağlı yiyecekler
15 Yüksek Kolesterol (hiperlipidemi)
Doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol girişi kan kolesterol seviyelerini artırabilir. Buna karşılık, koroner kalp hastalığı riskini artırır.
Doymuş yağlar hem HDL (“iyi”) ve LDL (“kötü”) kolesterolü yükseltmek eğilimindedir.
Trans yağlar, hidrojenin bulunduğu bir ortamda sıvı bitkisel yağlar ısıtılarak üretilir. Bu yağlar, kolesterol düzeyleri bakımından doymuş yağlardan daha kötüdür. Çünkü daha yüksek LDL ve düşük HDL vardır
Bilimsel araştırmalar bir kişinin tükettiği kolesterol miktarı ve kan kolesterol seviyeleri arasında zayıf bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ancak, bazı insanlar için, diyet kolesterol miktarını azaltarak kan düzeylerindeki kolesterol üzerinde küçük ama yararlı bir etki sağlanabilmektedir. Amerikan Kalp Derneği, ortalama günlük kolesterol alımını 300 miligramla sınırlamayı önermektedir. Eğer kalp hastalığı varsa, öneri günlük alımını 200 miligramla sınırlamaktır.
Doymuş yağ oranı yüksek gıdalar:
Yağlı etler (sığır, kuzu), iç yağlar, Kümes hayvanlarının deri ve yağı
İşlenmiş etler (salam, sosis, pastırma),
Yüksek yağlı süt ürünleri (süt, krema, dondurma, peynirler, tereyağı)
palmiye yağı, hindistancevizi yağı, yumurta sarısı
Trans yağı yüksek gıdalar:
Hidrojene bitkisel yağlar, bitkisel fırıncılık yağları, margarinler
Fırın ürünleri (bisküvi, kraker, kek, çörek), Kızarmış gıdalar (patates kızartması, cips)