Dr. Hüseyin Kâmi BÜYÜKÖZER
Yeniden Gıda Raporu kitabımızın 1986 ilk baskılarından itibaren İlaçlarımız, aşılarımız ve sağlık ürünlerimizin Helallik sorunlarını hep gündemde tuttuk. Bu yazılarımızda kâh Batının güdümündeki beynelminel İlaç mafiyasından bahsettik, kâh domuz katkılı ilaçlardan bahsettik, kâh İslam fıkhındaki fetvalardan söz etmeye çalıştık, kâh zaman zaman İslam ülkelerinin Helal ilaç çalışmalarını haber yapmaya çalıştık. Bu çalışmalarımızda büyük bir yoğunlıkla ilgiyi sadece, çaresizlik içerisinde kıvranan Müslüman Halkımızdan gördük. Ne devletten, ne ilaç sektöründen, ne Hekimlerimizden, ne Eczacılarımızdan, derde deva ciddi bir çalımaya şahit olamadık.
Bir ecnebi kurum 2013 yılında tüm dünyayı kapsayan bir çalışma yapmış. Bu çalışma raporunun başında şu açıklamayı yapmış; “Bu çalışmanın amacı, hayvansal kaynaklı ürünleri içeren tıbbi veya cerrahi tedavilerle potansiyel olarak hangi dini inançların çelişkili olduğunu ortaya koymaktır.”
Hayvan ve insan kaynaklı içeriği olan ilaçlar, aşılar, implantlar tıp ve cerrahiyede yaygın olarak kullanılır, ancak içeriklerle ilgili bilgiler nadiren sağlık uzmanları tarafından elde edilebilir. Hayvansal ve insan kaynaklı ilaç içeriklerinin kullanımı ile ilgili dini bir perspektif tam olarak araştırılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, batı dünya hastanelerinde sunulan tıbbi ve cerrahi tedavilerin hangi bölümlerinin, büyük dinlerin inananlarıyla çelişen olduğunu açıklamaktır.
Çalışmanın temel bulguları, dünyadaki taraftarların sayısına göre en büyük dini grupların şubelerinin birçoğunun, hayvansal kaynaklı tıbbi ürünlerin kullanımı ile ilgili kısıtlamaları olduğu idi. Hindular ve Sihler sığır veya domuz içeren ürünlerin kullanımını kabul etmediler. Müslümanlar domuz ilaçların, sosların veya implantların kullanımını kabul etmediler. Hristiyanlar, Yehova’nın Şahitleri, Yahudiler ve Budistler hayvan veya insan kaynaklı ilaçların, pansumanların ve implantların kullanımını kabul ettiler.
Klinik görevlilerinin hastaları bilgilendirmeleri ve bir tedavi planı dahilindeki her bir bileşen için onay almaları gerektiği yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu etik yön o kadar önemli olarak kabul edilir ki Danimarka’da bu bilgilerin hastaya nasıl aktarılması gerektiği ile ilgili kanun tarafından zorunlu kılınmıştır.
Bir ilacın hayvansal kökenli veya içerikli olup olmadığını belirlemek için, üretici veya ulusal bir ilaç acentesi ile temasa geçmek mümkündür. Ancak, bileşenlerin kökeni her zaman açık değildir. Jelatinin hayvansal (domuz veya sığır) kökenli olduğu bilinmektedir ve daha önce tüm kapsüllerin% 50-80’inin jelatin içerdiği gösterilmiştir. Yaygın satılan bir kapsüllü ilacın bir örneği proton pompası inhibitörü omeprazol’dür. Yalnızca Danimarka pazarındaki mevcut 14 omeprazol alternatifinin 12 tanesi jelatin içermekte olup, vakaların% 80’inde domuzlardan elde edilmektedir.
Hayvan kaynaklı yardımcı maddelerin ilaçlarda kullanımının kapsamı, daha önce Amerika Birleşik Devletleri’nden yapılan bir çalışmada ele alınmıştır. 41 psikotrop ilaçtan 15’inin jelatin içerdiğini bulmuşlardır. İngiltere’de tek bir heparin ilacı hariç tümü hayvanlardan kaynaklanmıştır ve sentetik alternatif ortopedik prosedürler dışındaki ameliyatlar için onaylanmamıştır . Ayrıca kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşıları ve pankreas enzimleri içeren tabletler hayvansal kökenli idi.
Biyolojik pansuman kullanımının yanıklar dahil olmak üzere kronik ve akut yaraların tedavisinde kullanımı tartışılmıştır. Bir araştırma, İngiltere’deki sağlık profesyonellerinin çoğunun, sık kullanılan pansumanlarda hayvansal kaynaklı ürünlerin kaynağını bilmediğini ortaya koydu . Aynı çalışma, Müslümanların, domuz ve sığır soslarının kullanılmasında, rızanın alınmasının gerekli olduğunu, ancak, herhangi bir şekilde, bilgilendirilmemiş olduğunu, buldu.
İmplantlar, vücutta kalan cerrahi ürünlerdir; kalp kapakçıkları, fıtık onarımı için kullanılan ağlar ve ortopedik ameliyatlarda kullanılan ayırıcılar. Bu ürünler ilaçlardan daha ayrıntılı olarak etiketlenmiştir. İnsan veya hayvan kaynaklı içeriği olmayan alternatif ilaçlar, pansumanlar veya implantlar, tüm ürünler için geçerli değildir. Bu alternatiflerin bilinmesi, sağlık uygulayıcıları için, Hindu, Sih ya da Müslüman inancına sahip hastaları doğru şekilde yönlendirmek için çok önemlidir. Bu nedenle, sağlık pratisyeni hem ilaç hem de implant bileşenleri ve tedavi rejimlerinin dini düşünceleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıdır.
Çalışmanın bir özetini yaparsak:
Yöntemler: Dünyadaki en büyük altı dinin (18 şubenin) dini ve manevi liderleriyle temasa geçildi. Tıbbi ve cerrahi tedavilerde insan ve hayvan kaynaklı ürünlerin kullanımı konusundaki konumlarına ilişkin standart bir anket gönderildi. Dünya genelinde 15 milyondan fazla taraftarı aşan dini dallar bu çalışmaya potansiyel katılımcılar olarak dahil edildi. Başlıca Hristiyan şubeleri, Müslüman dalları, Hindu dalları her din için bir araya getirildi.
Sonuçlar: Temasa geçen 18 dinî şubeden 10’u dünyadaki en büyük 6 dini temsil etti. Hindular ve Sihler, sığır veya domuz türevli ürünlerin kullanımını onaylamadılar. Müslümanlar domuz türevli ilaçlar, pansumanlar veya implantların kullanımını kabul etmediler. Hristiyanlar (Yehova Şahitleri dahil), Yahudiler ve Budistler hayvan ve insan kaynaklı tüm ürünlerin kullanımını kabul ettiler.
Buradaki görüşler dini kuralların bazı tedavi rejimleriyle çelişkili olduğunu göstermektedir. Hayvan veya insan kaynaklı içerikli ilaç ve implant kullanımı için hastalardan bilgilendirilmiş onama almak çok önemlidir. Bununla birlikte, bir gerçek de var ki ilaçlardaki bileşenlerin kökenine dair bilgiler sağlık uygulayıcıları için her zaman mevcut olamadığı görülmüştür.
Modern tıpta hayvansal kaynaklı ürünler birçok alanda kullanılır; anesteziyoloji, psikiyatri, ortopedik, plastik ve potansiyel olarak dini inançlarla çatışma oluşturabilecek genel cerrahi. Hastalar veya hekimler için, ilaçlar, implantlar veya pansumanlardaki hayvansal içerikli maddelerle ilgili merkezi bir bilgi mevcut değildir. Bu sebeple, Dini inançlar ve gerekli tedavi arasındaki ihtilaf durumunda, tedaviye uymama riski vardır.
Hayvan veya insan kaynaklı içerikliği iyi bilinen ilaçların rastgele bir örneği:
İlaçlar: Amoksisilin, omeprazol, warfarin, prednisolon, oxinorm, heparin
Pansumanlar: Hidrokolloidler, ayrık deri grefti
Cerrahi ürünler / implantlar: Ağ, kemik, ortopedik aralık, matris hemostazı
