İslam’da Helal ve Haram kavramı insanların eylemlerinin gerek kendileri gerekse de diğer canlılarla ilişkilerini belirleyen faaliyetlerdir. Helal, İslami kurallara göre müsaade edilebilir ve meşru, hal ve hareketleri kapsar ve izin verilen daireyi ifade eder. Bu kavramı mineraller, bitki veya hayvanlar için değerlendirirsek, İslami Kurallara göre tüketimine müsaade edilebilir yiyecek, içecek veya kullanımı uygun kozmetik ürünleri olarak belirtebiliriz. Haram ise helalin tam zıttıdır ve „yasaklanmış“ anlamına gelmektedir. Kur’an’da “Ey insanlar! Yeryüzünde bulunanların helal ve tayyib olanlarından yiyin, şeytanın peşine düşmeyin; zira şeytan sizin açık bir düşmanınızdır.” (2:168)
Tayyib kelimesi “iyi” ve “saf, temiz” anlamlarına gelmektedir. Helal ile birlikte bir tür tamamlayıcı olarak bulabileceğimiz Tayyib kelimesi Helal’in hijyenik, sağlık ve saf kısımlarını açıklamak için kullanılan bir sıfattır. Kozmetik ürünleri için Helal kavramı kullanıldığında, kozmetik ürünlerinin hijyenik, temiz ve sağlıklı olma şartlarına uygun olması beklenmektedir.
Helal üretimler doğal olarak Helal olmalı, İslam hukukunca necis olarak nitelendirilmiş veya yasaklanmış herhangi bir ham madde içermemeli, İslam hukukunca necis olarak sınıflandırılmış şeylerle bulaşmış olan gereçler kullanılarak hazırlanmamalı, işlenmemeli veya imal edilmemelidir. Bu malzemelerin hazırlanması, işlenmesi, paketlenmesi, depolanması ve taşınması esnasında, yukarıdaki şartların hepsini veya herhangi birisini karşılamayan veya İslam hukukunca necis olarak nitelendirilmiş olan diğer ürünlerden tamamen ayrılmış olmalıdır. (Codex Alimentarius)
Kozmetikler tarih öncesi devirlerden beri kullanılmaktadır. Geçen zaman ile birlikte, kozmetikler toz, sıvı, jel ve krem gibi pek çok farklı formülasyon ve biçimde gelişmiştir. Bu değişik formülasyonlar ve biçimler pek çok farklı amaçlar için kullanılmıştır.
Kozmetiklerin helal ve haram olarak değerlendirilmesi insan sağlığına faydalı veya zararlı etkilerine göre de değerlendirilmektedir. Örneğin, bir kimsenin kendi sağlığına zararlı olan ve hatta ölümüne sebep olan şeylerin kullanması ve tüketmesi haramdır. Kur’an’da bulunan emirde “ve birbirinizin canına kıymayın. Şüphesiz Allah, size karşı çok merhametlidir.” (4:29) “kendinizi ellerinizle tehlikeye bırakmayın” (2:195) şeklinde belirtilmiştir.
Hem Müslüman hem de Gayri Müslüm tüketiciler arasında Helal kozmetik ürünler ile ilgili farkındalığın artması kozmetik üreticilerinin dikkatini çekmektedir. Farklı tüketicilerin ürünler ile ilgili farklı değerlendirme yapmasına rağmen, güvenilir ve sağlıklı ürün alma amacı aynıdır.
Müslümanlar kullandıkları ve tükettikleri ürünlerin Helal olmasını garanti altına almak istediklerinden dolayı, kozmetik üreticileri ve satıcıları, tüketicilerin en doğal hakları olan inançlarına uygun ürünleri sağlamada önemli bir rol oynamalıdırlar. Bu nedenle, üreticiler ve satıcıların Helal ve Haram ile ilgili temel bilgileri edinmeleri ve farkındalığa sahip olmaları son derece önemlidir.
6-9 Ağustos günlerinde Kore İslam Birliğinin ilk defa organize ettiği Helal Expo ve beraberindeki uluslararası Helal Konferans etkinliklerine özel davetli olarak katıldım.
Burada bulunduğumuz müddet içerisinde bir defa daha gördük ki; 30-40 yıldır imanlı Müslüman tüketicilerin tamamen amatör, tamamen sivil toplum yapısı içinde geliştirmeye çalıştığı Helal sertifikalama çalışmaları toplumlar tarafından kabul görmüştür. Bu gerçeği gören bazı gayri Müslüm organizasyonlar, dini bir konu olan Helal sertifikalama çalışmalarına müdahale etme teşebbüsünde bulunduklarını görmekteyiz. Bu kabul edilebilir bir durum değildir. Müslüman ümmet bu oyunlara da karşı uyanık olmalıdır.
Güney Kore’de bizi gururlandıran ve heyecanlandıran olay, bu gün 55 milyonluk Kore’de 135 bin nüfusa ulaşan Koreli Müslümanların Zübeyir Hocanın ismini unutmamaları ve saygı ile anmaları. Kore İslam Federasyonunun Tanım bültenlerinde, Kitaplarda ve hazırlanmış videolarda, resimlerle, yazdıkları yazılarla isminden saygı ile söz etmeleri ne kadar güzel bir makama erişmiş dedirtiyor.
Kore Helal Fuarının ilk defa organize edilmesine rağmen, fuara katılan firmaların ilgisinin fazla olması bizleri oldukça memnun etmiştir. Helal ve Tayyib ürünlerin üretilmesinde önemli rol oynayan Helal sertifikalama kurumlarının özellikle kozmetik ürünlerinde insan sağlığına olumsuz etkisi bulunan ham maddelerin, üretimlerde kullandırılmaması ve kozmetiklerin Helal şartlarda üretilmesi için hazırlanan Helal standartlarındaki farklılıklarının giderilmesi için süregelen çalışmaların sonuca varması gerektiğinin önemi bu vesile ile bir kez daha görülmüştür.
Dr. Huseyin Kami Buyukozer
GIMDES President
WHC Patron
