Dr. Hüseyin Kami BÜYÜKÖZER
Aynı başlıkla, daha önce, yayınladığımız yazımızda belirttiğimiz gibi 9 makale ile konuyu işleyeceğimizi ifade etmiştik. Bu yazımızla ikinci makalemizi yayınlıyoruz.
2-HORMONLAR DAVRANIŞLARIMIZA NASIL ETKİ EDERLER?
Serbest hale gelen hormonların salgılama yeri ile beyindeki sinir sistemi arasındaki iletişimi sağlayan kimyasal taşıyıcıların yeri, hipotalamik alan içerisinde aynıdır. Psikotropik ilaçların çoğu, hipotolamik alanın içindeki epinefrin, norepinefrin, serotonin, dopamin veya endorfin seviyelerini ifade eden kimyasal taşıyıcıların seviyelerini ya artıran veya düşüren etki yapar.Benzer şekilde, kimyasal taşıyıcılar, hormonal salgılamayı etkiler.
Hipoglisemik hastalar (düşük kan şekeri), depresyona ve zayıf zihinsel konsantrasyona uğrarlar ve düşük trioidli hastalar güçsüzlüğe ve depresyona düçar olabilirler. Buna karşın yüksek tiroidli hastalar heyecan, asabiyet ve uykusuzluk rahatsızlıklarına düçar olurlar. Düşük kortizonlu hastalar (Edison hastalığı) şiddetli depresyona uğrayabilirler, buna karşın yüksek kortizonlu hastalar halüsinasyon ve psikoz rahatsızlıkları ile karşılaşabilirler.
Yüksek testosteronlu hastaların suç işlemeye meyil göstermesine karşın, düşük testosteronlu hastalar adaptasyonda davranış bozuklukları gösterirler.
Fizyolojik olarak, erkek ve kız çocukları oyun oynama davranışında farklıdırlar. Meselâ, ergenlik öncesi yaşlarda dahi cinsel hormonlarındaki farktan dolayı erkek çocuklarda, pasifliğe karşılık atılganlık davranışları görülür. Cinsel farklılığın tamamlanmasından sonra bu davranış şekilleri daha açık bir şekilde yerleşir. Aslında, belirli bir cinsiyetin cinsel hormon seviyesinin değişimi ile sadece o cinsin cinsel davranışı değiştirilmez, fakat cinsiyete özgü kuvvetlilik de değişime uğrar.
Hormonlar, doğrudan değil, ancak dolaylı olarak, şeker, kalsiyum, sodyum dengesini kontrol etmekle, genelde öfke, sevgi, şüphe, panik atak ve heyecan içeren davranışı etkilemektedir. Çocuklardaki hiperaktivite düşük kan şekerinden veya pekçok gıda koruyucuları, nitratlar ve DyeNo.5 gibi renk ajanları tarafından tetiklenebilmektedir.
